Although the standard classical string octet repertoire includes giants such as Mendelssohn and Shostakovich – both of whom were advocates of the rich sound of this combination of instruments – forgotten compositions for string octet are still waiting to be rediscovered in the music archives. One such work is the rarely performed and, until now, previously unrecorded double quartet Novoselye (House-warming) by the Russian violinist and composer Nikolay Afanasyev (1821-1898). While hardly anyone knows his name today, that in no way detracts from the quality of his music.

The double quartet Novoselye was premiered in St Petersburg in 1886. It is clearly a work by a talented composer with a vast knowledge of string instruments, one who is not averse to a polyphonic style. The composition is especially rich in musical innovation with an abundance of tuneful, folk-like melodies and a hint of melancholy, which lends an unmistakable Russianness to the slow movement. Add to this the vibrant Scherzo, and you have a composition that is festive, high-spirited and virtuosic, as well as melancholic and musically challenging.

The octet was intended as a birthday present for the violinist and conductor Eduard Rietz (1802-1832), who certainly must have prized the virtuoso first violin part. All eight instruments are on an equal footing and work together in perfect harmony. Indeed, were a listener not to know that the work was scored for string octet, he or she might well think of a symphony orchestra. Mendelssohn himself called attention to this sound effect upon publishing this early work in 1832, remarking that all instruments were to play ‘in the style of a symphony’, taking into account all dynamic contrasts. The composer’s nuanced, delicate compositional style and his Romantic, lyrical and tuneful melodies make the octet one of the most frequently performed works of its kind.

ROctet, acht leden en vrienden van het Radio Filharmonisch Orkest, presenteert op zijn debuutalbum Novoselye · Housewarming, strijkoctetten van Mendelssohn, Sjostakovitsj en Afanasyev, die stuk voor stuk muzikale pleitbezorgers zijn voor deze bijzondere bezetting.

Rijk aan muzikale vondsten
Het klassieke muziekrepertoire voor strijkoctet heeft zo zijn ijzeren repertoire. Toch wachten in de muziekarchieven nog steeds vergeten composities om herontdekt te worden. Zoals het zelden gespeelde en nog nooit eerder opgenomen dubbelkwartet Novoselye · Housewarming van de Russische violist en componist Nikolay Afanasyev (1821-1898). Het dubbelkwartet ging in première in St Petersburg in 1886. Het stuk is bijzonder rijk aan muzikale vondsten, biedt een overvloed aan zangerige melodieën die dicht bij de volksmuziek staan, en heeft het vleugje weemoed dat het langzame deel onmiskenbaar Russisch maakt. Voeg hier het bruisende Scherzo aan toe, en je hebt een compositie die zowel feestelijk, energiek en virtuoos als melancholisch en muzikaal uitdagend is.

Muzikale dagboekaantekeningen
De Twee stukken voor strijkoctet van Dmitri Sjostakovitsj horen tot het meest gespeelde repertoire voor octet, maar ook deze stukken ontkwamen in de jaren 1930-'70 niet aan de vergetelheid. Tot groot verdriet van de componist voor wie deze stukken voor altijd met de herinneringen aan zijn vriend, de dichter Vladimir Koertsjavov verbonden zouden blijven. De jonge dichter overleed veel te vroeg aan tuberculose, en liet slechts een bundeltje gedichten na. Twee contrasterende composities vormen een tweeluik dat de pijn van het verlies en de herinneringen aan een vriend bij elkaar brengt. Deze korte stemmingsbeelden zijn als het ware muzikale dagboekaantekeningen die Sjostakovitsj later zo eigen werden.

Verjaardagscadeau
Het Octet van Felix Mendelssohn was bedoeld als verjaardagscadeau voor de violist en dirigent Eduard Rietz (1802-1832), die de virtuoze eerste vioolpartij zeker kon waarderen. Alle acht de instrumenten staan op gelijke voet en werken in perfecte harmonie met elkaar samen. Sterker nog, als een luisteraar niet zou weten dat het werk geschreven was voor strijkoctet, zou hij of zij wellicht denken aan een symfonieorkest. Mendelssohn zelf merkte op dat alle instrumenten 'in de stijl van een symfonie' moesten spelen, rekening houdend met alle dynamische contrasten. De genuanceerde, delicate schrijfstijl van de componist en zijn romantische, lyrische en zangerige melodieën maakt het Octet tot een van de meest gespeelde uit het repertoire

Wenngleich zum Standardrepertoire des klassischen Streichoktetts Giganten wie Mendelssohn und Schostakowitsch zählen – die beide Vertreter des satten Klanges dieser Instrumentenkombination waren – so gibt es in den Musikarchiven noch viele vergessene Kompositionen für Streichoktett zu entdecken. Ein solches Werk ist das selten aufgeführte und zuvor noch nicht aufgenommene Doppelquartett Novoselye (Einweihung) des russischen Violinisten und Komponisten Nikolaj Afanassjew (1821-1898). Dass heutzutage kaum jemand seinen Namen kennt, tut der Qualität der Musik keinen Abbruch.

Das Doppelquartett Novoselye wurde 1886 in St. Petersburg uraufgeführt. Es ist eindeutig ein Werk eines talentierten Komponisten mit großer Kenntnis von Streichinstrumenten, und einem, der einem polyphonen Stil nicht abgeneigt war. Die Komposition ist besonders reich an musikalischer Innovation, besitzt folkloristische Melodien im Überfluss und einen Hauch von Melancholie, die dem langsamen Satz einen unverwechselbar russischen Charakter verleiht. Dem füge man das lebhafte Scherzo hinzu und man erhält eine Komposition, die ebenso festlich, ausgelassen und virtuos wie melancholisch und musikalisch herausfordernd ist.

Das Oktett entstand als Geburtstagsgeschenk für den Violinisten und Pädagogen Eduard Rietz (1802-1832), der den virtuosen Part der ersten Geige sicherlich geschätzt hat. Alle acht Instrumente sind einander gleichgestellt und arbeiten perfekt harmonisch zusammen. Wüsste ein Hörer nicht, dass es sich um eine Oktettbesetzung handelt, könnte man in der Tat meinen, ein Symphonieorchester zu hören. Mendelssohn selbst hat nach der Veröffentlichung des frühen Werkes 1832 auf diesen Effekt hingewiesen, da alle Instrumente im Stile einer Symphonie spielen, unter Einbezug aller dynamischen Kontraste. Afanassjews nuancierter, graziler Kompositionsstil und seine romantischen, lyrischen Melodien machen dieses Oktett zu einem der meist gespielten seiner Art.