Around the time the Rasumovski Quartet's were written, Beethovens favorite violinist, Ignaz von Schuppanzigh had begun the very first professional string quartet, thus providing Beethoven with an ideal laboratory for testing new string quartet ideas. Before this, string quartet playing was more something that happened in living rooms. Amateurs of, grantedly, good musical quality would entertain themselves among friends by playing string quartets. By writing for the Schuppanzigh quartet, which moreover would perform in public concert series, Beethoven became involved with a wholly new setting. ¬Naturally, he turned the prospect entirely to his advantage; from then on he could do as he wished in his string quartets.

“It is really almost unimaginable that the six opus 18 and the Rasumovsky quartets were a mere 5 years apart. You feel that when Beethoven wrote his opus 59 it was really ‘boiling over’ in his head. In relation to opus 18, which still leaned heavily on Haydn’s way of writing, this music is much more abstract. The string quartet must be the most abstractive apparatus in existence. That instrumental setting asks as it were that the composer dive into the essence of tonality and start making abstractions. With four entirely equal voices and the scarcest of means, Beethoven builds nearly exalted constructions. Everything that happens in this music is absolutely essential. Beethoven announces in this opus 59 an entirely new era in music.”

“In Beethoven’s later music it gets less and less necessary to play on early instruments. This music is not merely less connected to specific instruments than Beethoven’s earlier works, it is outright futuristic. The question brings to mind Beethoven’s rather testy retort when Schuppanzigh commented that his music seemed at times unplayable: “Do you actually believe that I am thinking of your miserable violin when I compose?” (Sigiswald, Sara and Veronica Kuijken speaking about Beethoven’s opus 59)

The Kuijken String Quartet has already exists almost twenty years . , make up an ensemble, which can play these recordings in a way that practically no other can.

Strijkkwartetten van Beethoven: een nieuw tijdperk in de muziek
Dit album van het Kuijken String Quartet bevat intens vertolkte opnames van de drie Rasumovsky kwartetten en het strijkkwintet opus 29 van Beethoven. "Eén van Beethoven's favoriete musici, violist Ignaz von Schuppanzigh, zei dat het leek of sommige passages uit het werk niet te spelen waren. Dat het wel degelijk te spelen is, en zelfs op meesterlijke wijze uit te voeren is, bewijzen deze vijf zowel in technisch als artistiek opzicht begaafde musici." Jan de Jeu, Music Emotion, juni 2011.

De drie kwartetten schreef Beethoven in 1806 voor zijn opdrachtgever, de Russische graaf Andreas Razumovsky. De eerste twee kwartetten bevatten verwijzingen naar Russische volksmuziek en vormen zo een ode aan de opdrachtgever. Het strijkkwintet opus 29 componeerde Beethoven in 1801. Dit werk is een altvioolkwintet. Het is geschreven voor een strijkkwartet en een extra altviool. Een bezetting dus van twee violen, twee altviolen en een cello.

Aardig is dat twee generaties van de muzikale familie Kuijken op deze opname te horen zijn. Vader Sigiswald, broer Wieland en dochters Sara en Vernonica Kuijken. Daarbij speelt Sigiwalds vrouw Marleen Thiers in het kwintet de tweede viool. Hoewel de naam van het kwartet over het algemeen gekoppeld wordt aan de historische uitvoeringspraktijk, speelt de familie op moderne instrumenten. Luisteraars hoeven dus geen specifieke historische tendens te verwachten. Kuijken: "Ik durf zelfs te stellen, dat we ons voor alles, intuïtief en op basis van onze ervaring, hebben laten raken en motiveren door de immense kracht van deze stukken van Beethoven. We deelden verbazing en vreugde. Gedurende het proces werden we er ons steeds meer van bewust, dat het een geschenk uit de hemel kan zijn om dezelfde genen te hebben. En dat een instrument gewoon een instrument is, en niets meer dan dat."

In de tijd dat Beethoven zijn Rasumovsky kwartetten schreef, begon Beethoven's favoriete violist Ignaz von Schuppanzigh het allereerste professionele strijkkwartet. Hiermee gaf hij Beethoven de ideale gelegenheid om zijn nieuwe ideeën voor strijkkwartetten uit te testen. Daarvóór werden strijkkwartetten alleen in huiskamers gespeeld. Iets wat amateurs, van een hoog muzikaal niveau, deden om hun vrienden te vermaken. Zo kwam Beethoven, bij het schrijven voor het Schuppanzigh kwartet, in aanraking met een compleet nieuwe setting. En natuurlijk gebruikte hij dat in zijn voordeel. Vanaf dat moment kon hij doen wat hij wilde in zijn strijkkwartetten. Je voelt dan ook dat, toen Beethoven zijn opus 59 schreef, er van alles opborrelde in zijn hoofd. In vergelijking met eerdere strijkkwartetten, die sterk leunden op de stijl van Haydn, zijn de Rasumovsky kwartetten meer abstract. Alles wat in deze muziek gebeurt is absoluut essentieel. Beethoven kondigt hier een volledig nieuw tijdperk in de muziek aan.

Dirigent en violist Sigiswald Kuijken (Brussel, 1944) kwam op jonge leeftijd in aanraking met de oude muziek. Samen met zijn broer Wieland verdiepte hij zich door zelfstudie in de bouw en speeltechnieken van instrumenten uit de 17e- en 18e-eeuw. Sigiswald introduceerde de authentieke speelwijze voor de barokviool: het instrument wordt niet meer onder de kin geklemd, maar ligt vrij op de schouder. Die nieuwe speelwijze wordt sindsdien algemeen toegepast. Sigiswald Kuijken trad in diverse ensembles op, voordat hij in 1972, samen met Gustav Leonhardt het barokorkest La Petite Bande oprichtte. In 1986 gevolgd door het Kuijken Strijkkwartet met François Fernandez, zijn vrouw Marleen Thiers en zijn broer Wieland Kuijken. Vanaf 1998 voegt Sigiswald daar soms leden van zijn familie aan toe, zijn dochters Sara en Veronica en zijn broer Wieland.

Die vorliegende Aufnahme aller Rasumovski-Quartette und dem Streichquintett op. 29 entstand mit zwei Generationen aus der Musikerfamilie Kuijken (Veronica, Sigiswald, Sara und Wieland Kuijken) und Sigiswalds Frau Marleen Thiers, die im Quintett die zweite Viola spielt. Sie wurde auf sogenannten ?modernen? Instrumenten aufgenommen, obwohl man mit dem Namen Kuijken meist 'historische Aufführungspraxis' verbindet. Es entstand nicht eine Aufnahme mit bewusst 'historisierender' Tendenz, sondern eine luzide und wegweisende Neuinterpretation, die die Tradition und die Modernität dieser Meisterwerke in perfekten Einlang bringt.